;
Белем җәүһәрләре Бөтендөнья интернет-проектлар бәйгесе
                                                      

“Күп белүгә караганда да, аз белдереп, эзләнү орлыгын
салу һәм эзләнгәнен табарга юллар күрсәтү – мөгаллим
бирә торган хезмәтләрнең иң кадерлесе, иң зурысыдыр”
Галимҗан Ибраһимов

“Укымак – фикерләрне җирдән күккә җибәрмәк.
Укымак – үз яныңда булып торган нәрсәләрдән бигрәк, фикерләрне булачакларга сузмак”

Г.Тукай.

Единственный путь, ведущий к знаниям - это деятельность...
Бернард Шоу


Мастер-класс
Тема: Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә, дәрестән тыш вакытта укучыларның эзләнү-тикшеренү эшчәнлеген оештыру
Актуальлек:
Икенче буын федераль дәүләт стандартының мәктәп алдына куйган иң мөһим бурычларының берсе  мондый: мәктәпне тәмамлаганда, укучы “үз алдына максат куярга һәм аны тормышка ашыру юлларын үзе таба алу дәрәҗәсенә  күтәрелергә тиеш”. Федераль дәүләт белем бирү стандартлары  нигезендә системалы-гамәли юнәлеш (системно-деятельностный подход) ята. Укытучыга ФДББСка җавап бирә торган дәресне хәзерләгәндә иң беренче чиратта нәрсәләргә игътибар итү сорала:
• төп максат – укучының шәхси үсешен тәэмин итү;
• укучыларда УУГ формалаштыру;
• укучыларның эзләнү-тикшеренү эшчәнлеген дөрес итеп оештыру һәм танып-белү эшчәнлеген үстерү (укучыларның белемнәре мөстәкыйль эзләнү эшчәнлегенең нәтиҗәсе булсын өчен).
Шулардан чыгып, бүгенге мастер-классның максатын билгелим:
Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә, дәрестән тыш вакытта укучыларның эзләнү-тикшеренү эшчәнлеген оештыру тәҗрибәсе белән уртаклашу.(Укытучыларны эзләнү-тикшеренү технологиясе кайсы ягы белән кызыксындыра?  Универсаль уку гамәлләре формалаштыруда эзләнү-тикшеренү эшчәнлегенең роле нинди? Һ.б. )

 

Мастер-класс барышы:

Укучыларның эзләнү-тикшеренү эшчәнлеге – ул тирә- юньдәге күренешләрне аңларга ярдәм итүче методларны үзләштерүгә нигезләнгән, укучыларның үзләштерү ихтыяҗларын исәпкә алып төзелгән уку-укыту эшчәнлегенең бер төре.
 Эзләнү-тикшеренү эшчәнлегенең төп максатлары – шәхеснең үсешен тәэмин итү, укучыларда тикшерү-эзләнүнең функциональ күнекмәләрен булдыру, эзләнүчән фикер йөртүне формалаштыру, укучының шәхси позициясен активлаштыру.
Эзләнү-тикшеренү эшчәнлеген оештыру алдына куелган төп бурыч – эзләнү-тикшерүне дөрес проектлау.
Нинди генә тикшеренү эше булмасын, ул түбәндәге композицион структурага корылган булырга тиеш:

Шуңа күрә мин:

http://sadykova-munira.narod.ru/tukai.html
 

 

Укучыларның эзләнү-тикшеренү эшчәнлеге белән җитәкчелек иткәндә ике юнәлештә эшлим:
а) дәресләрдә

б) дәрестән тыш вакытта

Мисаллар китерелә (Мәсәлән, “Хәтер юллары буйлап...” акциясендә катнашкач, батыр-якташларыбыз белән кызыксыну һ.б.)

а) Башлангычта: проблема,тактика, чишү юлларын укытучы күрсәтә, чишелешне укучы таба.
б) Проблеманы укытучы куя, чишү юлларын, чишелешне укучы башкара;
в) Барысын да укучы үзе

“Укучыларга әхлакый –патриотик тәрбия бирү” авторлык программасын  файдаланам.

а)Фронтовик-шагыйрь Фатих Кәрим “Ватаным өчен” шигыре (программа буенча каралган әсәр, 8 сыйныф, рус төркеме) һәм патриот –шагыйрь Муса Җәлилнең Чулпанга язган хаты буенча “мини”эзләнү-эше
б) Лексик тема “Илгә батырлыкны сез бирәсез гүзәл әниләр” , грамматик тема “Сыйфат фигыль»
(Сугышта 8 улын югалткан Фатиха Әүхәдиева һәм 9 улын югалткан Епистия Степановага багышлана)  Кыска эзләнү эшендә  проблема кую, аның чишү ысулларын билгеләү, эзләнү табышларын гомумиләштерүне укучылар үзләре мөстәкыйль башкара.

 

 

Укучыларның эзләнү-тикшерүен оештыру

 

Укытучы анализлый

 

Укучылар өчен эзләнү-тикшерү  өчен  ориентир сораулар:

  • Хатлар кемгә язылган?
  • Хатлар нәрсә турында?
  • Бу хатлар нәрсә белән уртак, аермасы нәрсәдә?
  • Бөек Ватан сугышы елларында бу хатлар нинди әһәмияткә ия булганнар? Хатлардан өзек белән дәлиллә!
  • Фронт хатларының бүгенге көндә әһәмияте бармы? Дәлиллә!
  • Фронт хатларының укытучы һәм укучы өчен әһәмияте нинди ? ДЙА (Дәүләт йомгаклау аттестациясе) өчен әһәмияте нинди?

Көтелгән җаваплар:

  • Бу хатлар фронттан сугышчыларның гаиләләренә, якыннарына, газиз балаларына, туганнарга язылганнар.
  • Хатларда сугышчыларның гаилә өчен борчылу-кайгыртучанлыгы, сагынулары языла. Бу хатларда Туган илне ярату, Җиңүгә  өмет, ышаныч  бар.
  • Адресатлар(кемгә аталган) һәм адресантлар( кемнән) - төрле, хатларның язылу урыннары , вакытлары төрле.
  • Бөек Ватан сугышы елларында хатлар зур әһәмияткә ия.
  •  

Мин “Укучыларга эзләнүле-тикшеренү эшләре аша патриотик тәрбия бирү” проблемасы өстендә эшлим .
Дәресләрдә эзләнүле-тикшеренү, проблемалы эзләнү, өлешчә эзләнү проектлы – эзләнү методларын кулланам.

Бу мастер класста эзләнү-тикшеренү (мини), коммуникатив методларны күрсәтергә тырыштым. Шул методлар ярдәмендә “укучыларның” гамәли эшчәнлеген оештырдым.
Эзләнүле тикшеренү вакытында укучылар чагыштырырга, анализларга, иң кирәкле мәгълүматны аерып алырга, гомумиләштерә белергә тиешләр иде.
Төркемнәрдә эш формасы  укучыларны хезмәттәшлеккә, аралашу осталыгына өйрәтү максатыннан оештырылды.
(Эшнең парларда һәм төркемнәрдә оештырылуы бик отышлы булды дип саныйм. Бу укучыларны хезмәттәшлеккә, аралашу осталыгына, үз фикереңне кыю әйтергә, әңгәмәдәшеңә игътибарлы булырга өйрәтә; дуслыкны ныгыта.)
Иптәшләренең фикерләрен тыңлый белү, килешмәгәндә үз фикерләрен дәлилләп әйтә белергә өйрәтү, .үзара ярдәмләшү дә әһәмияткә ия.
Шулай ук сез сөйләм эшчәнлегенең төрләрен: аудирование (ишетеп аңлау), эчтән уку, кычкырып уку һәм башкаларга игътибар иткәнсездер.
Көтелгән нәтиҗәләр:  шәхси хатлар аша фронтовик язучы, шагыйрьләрнең тормышы һәм иҗатын тирәнрәк өйрәнү
Метопредмет нәтиҗәләр: Фронт хатлары, эпистоляр жанр турында белемнәр үзләштерү.
Шәхси нәтиҗәләргә:
Укучыларда илебезнең героик үткәне белән горурлану хисләре тәрбияләү
Бүгенге көндә эпистоляр жанрга игътибарны арттырырга кирщк дип саныйм!
(  9 сыйныфта С2 биреме “Шәхси хат язу”)
Татр теле дәресләрендә алган белемнәр Инглиз теле өчен файдалы! Тормыш өчен файдалы!

 

 

“Язучы Ш.Мостафинның эзтабарлык эшчәнлеге” (Камалиева Алина, 8 сыйныф) Эзләнү эше белән республикакүләм фәнни конференциядә “Җиңүче” дипломына ия булды;

ФДББС тормышка ашыру шартларында эзләнү-тикшерү эшләрен оештыруның әһәмияте:

Димәк, эзләнү-тикшеренү эшчәнлеге сәләтле укучыларны ачыклау, фәнни белемнәрне тирәнәйтү, танып белү активлыгына, төрле стильләрдә логик фикер йөртү эшчәнлегенә ия булган иҗади шәхес тәрбияләү кебек бурычларны хәл итәргә ярдәм итә, укучыда да, укытучыда да фәнгә кызыксыну уята, максатчанлык, төгәллек, җаваплылык һәм ихтыяр көче тәрбияли. Һ.б.



 

comments powered by HyperComments